"Robot"-un vətəni haradır?

"Robot" sözü çex dilindən gəlir !

Karel Čapek özü robot olmasa da, bir yazıçı kimi bu sözü işlək hala gətirmişdir. Birinci dünya müharibəsində insanların bir-birilərini məhv etməsindən vahimələnən yazıçı 1920-ci ildə R.U.R adlı elmi-fantastik pyes yazır. Əsər "robot"-ların, maşınların və onların ixtiraçısı Rossumun tarixçəsindən bəhs edirdi. Onlar canlı və intellektual olsalar da, hisslərini ifadə etmək qabiliyyətində deyildilər. R.U.R ( Rossumun universal robotları) zavodunda hazırlanan bu maşınlar çətin əmək tələb edən işlərdə fəhlələrin yerini tuturdular. Əslində robota çex dilindən "ağır  iş, tapşırıq" mənasına gəlirdi. Pyesin sonrakı hissələrində robotlar bütün işlərdə onlardan daha az iş görən insanları əvəz etməyə başlayırlar. Bu o ana kimi davam edir ki, sonda insanlar faydasızlaşırlar və robotlar onları aradan götürməyi qərara alırlar. Heç bir hiss-həyəcan (hansı ki, bu onlarda yox idi!)  keçirmədən insanları qırırlar. 

Əsər Avropa və okeanın o tayında çox məşhurlaşdı. Bu əsərin səhnələşdirilməsindən sonra  "robot" sözü o dövrə qədər işlək hesab olunan "avtomat" və "android" sözlərini əvəz etməyə başladı.


Elmi-fantastikada android sözü nə mənaya gəlir?

Android sözü yunan mənşəli andros sözündən gəlir, hansı ki  "insan" mənasını verir və sonluq şəkilçisi -oid isə "formasında" kimi əlavə olunmuşdur. Nəticədə android-insan formasında olan robotdur.